Pandemi, eski Yunanca tüm anlamına gelen pan ile insanlar
anlamına gelen demos kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir.
Dünyada çok sayıda insanı, istikrarlı bir şekilde, eşzamanlı
ve çok yaygın olarak tehdit eden, nüfusun daha önce maruz kalmadığı yeni ortaya
çıkmış “bulaşıcı” hastalıklardır. Bir hastalığın pandemi ilan edilmesi Dünya
Sağlık Örgütü’nce (WHO) yapılır.
Tüm dünyayı etkisi
altına alan yeni corona virüsü ve sebep olduğu COVID-19 hastalığı Dünya Sağlık
Örgütü’nce pandemi ilan edilmiştir.
Corona virüsleri aslında geniş bir aile olup corona virüslerine bağlı olarak
ortaya çıkan pek çok enfeksiyon hastalığı geçmişten bugüne görülmektedir.
İnsanlarda soğuk algınlığının en önde gelen nedenleri arasındadır. Bir türevi köpeklerde
de görülmekte ancak bu insanlarda olduğu
gibi köpeklerin solunum yollarında değil, bağırsaklarında yaşamakta ve kanlı
ishale yol açabilmektedir. Köpeklerdeki corona virüsünün aşısı mevcut olup günümüzde evlerde yaşayan
tüm köpeklere aşı takvimlerine uygun olarak yapılmaktadır. Kaldı ki Covid 19 corona
virüsünün insanlardan evcil hayvanlara veya evcil hayvanlardan insanlara
geçtiğine dair bilimsel bir kanıt da mevcut değildir. Köpeklerimizi sokakta
gezdirdikten sonra patilerinin temizlenmesi önemli ve şu an için yeterlidir.
Covid 19, 31 Aralık 2019’a kadar insanlarda tanımlanmamış
bir corona virüs türüdür. Çin’in Vuhan şehrinde balık ve canlı hayvan
pazarında çalışanlar arasında pnömoni vakaları bildirilmesi üzerine ortaya
çıkmıştır. Covid 19 hastalarında belirtiler kişiden kişiye değişmekle birlikte yüksek
ateş, kuru öksürük, nefes darlığı ve akciğerlerde zatürre ile uyumlu bulgular gözlemlenmiştir.
Yanı sıra boğaz ağrısı, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı, karın
ağrısı, ishal de görülebilmektedir.
Covid 19, bazı insanlarda ise fark edilmeyen veya çok hafif
bulgular gösterirken bazı vakalarda zatürre, ağır solunum ve böbrek yetmezliği ile
ölüm gerçekleşebilmektedir.
Hastalık, hasta ve enfekte olmuş kişilerin öksürük, hapşırık,
konuşma yoluyla ortaya saçtıkları
damlacıklara sağlıklı kişilerin elle teması sonrasında ellerini ağız, burun
veya gözlerine götürmeleri sonucu bulaşmaktadır. Dolayısıyla el hijyeni son
derece önemlidir.
Ortalama kuluçka süresi 5-6 gün olup, bazı vakalarda bu
sürenin 14 güne kadar uzayabildiği gözlenmektedir.
Yüksek ateş, öksürük, nefes darlığı gibi bulgularınız varsa 112’yi
arayarak veya başkalarına bulaştırmamak için maske takarak en yakın sağlık
kuruluşuna gitmeniz gerekmektedir.
Hastalığı önlemek veya tedavi etmek için şu anda hastalığa
özel, bilinen etkin bir ilaç ve aşı mevcut değildir ancak olumlu sonuç veren
bazı ilaçlar Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği standartlara uygun olarak kullanılmaktadır.
COVID 19 TEDAVİSİNİN EKONOMİK BOYUTU
Elbette ağır vakalarda yoğun bakım hizmetleri gerektiren bu
hastalığın ekonomik boyutu da merak uyandırmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü’nce pandemi ilan edildiğinden özel
sağlık sigortaları Covid 19 tedavisini genel olarak karşılamamaktadır. Yazıyı
yazdığım sırada bildiğim kadarıyla Türkiye’de şu an için sadece 4 sigorta
şirketi, bünyesindeki hastanelerdeki tedavi ücretlerini karşılayacağını
duyurmuştur.
Corona testi ücretleri devlet tarafından karşılanmakta olup
ücretsizdir. Corona testi için burun ve boğaz örnekleri alınıp labarotuvara
gönderilmektedir.
Ancak testin yapılıp yapılmayacağına hekim karar
vermektedir. Bunun sonucu olarak da uygulamada hekim muayenesi ve -test
dışındaki- diğer grafi yöntemleri için özel hastanelerde ücret talep
edilmektedir. Özel sağlık sigortaları bu
aşamadaki ücretleri karşılamakta ancak test sonucu covid 19 hastalığının
pozitif olduğu anlaşıldığı takdirde özel sigorta bu aşamadan sonrasını
karşılamamaktadır. Hastalığınızın corona olmadığı tespit edildiği takdirde diğer
tüm tedavilerde özel sağlık sigortanız geçerli olmaya devam etmektedir.
Dolayısıyla covid 19 pozitif olduğunuz teşhis edildikten
sonra ekonomik gücünüz yeterli olmadığı takdirde kamu hastanelerine sevkinizin
yapılmasını istemek daha mantıklı olacaktır.
Acil durumlarda 112’yi arayarak hastaneye başvurmayı tercih
etmekte yarar vardır. Bilindiği gibi acil servis hizmetleri pandemi dışında
normal koşullarda da özel hastaneler tarafından ücretsiz olarak verilmektedir.
Özel hastanede durumunuz acil kabul edilmeyerek servise alınacağınız
size bildirildiği takdirde yine kamu hastanelerine sevk edilmenizi talep
edebilirsiniz.
Özel hastanelerde Covit-19 sebebi ile acil servisten
yönlendirilen hastanın yoğun bakım servislerinde yatışı kural olarak SGK
anlaşmalı hastanelerde SUT kapsamında ücretsizdir.
Özel hastaneye 112 aracılığıyla ve devlet hastanelerinde yer
bulunmaması nedeniyle sevk zincirine uygun olarak gelinmiş ise veya hasta
acilden giriş yapıp direkt olarak yoğun bakıma alınmış ise tedavi ücretsizdir.
Hasta özel hastaneye doğrudan kendisi başvurmuş ise ücretli
olacaktır. SGK anlaşması olan hastanelerde fark ücretleri talep
edilebilecektir.
Türkiye’de koronavirüs tedavisinin tamamı devlet hastanelerinde
ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Covit 19 tedavisinde
kontrole tabi ilaçlar da ücretsiz olarak kullanılmaktadır.
Her şerde bir hayır vardır sözüne inanırım, zorunlu
olmadıkça bu süreci evden olabildiğince az
çıkarak, daha önce yapmaya zaman ayıramadığımız
işleri, hobileri yaparak, kendimizi geliştirerek, hayallerimizi gerçekleştirmek
üzere adımlar atarak geçirmekte yarar var.
Hepimize sağlıklı mutlu günler dilerim.
Av. Merve Gürcan, LLM
(Tıp Hukuku Yüksek Lisans, Tıp Hukuku’nda Eser Sözleşmesi
kitabı yazarı)